HANNAH'S HOMEPAGE

column Hannah Bosma, Folia november 2000

Dwaallicht

Houd ik eigenlijk wel van concerten? Meestal zijn ze eenmalig en moet je er naar toe op een moment dat het helemaal niet goed uitkomt. En dan, bij de "kunstconcerten", netjes stilzitten op ongemakkelijke stoelen, in een saaie omgeving. Stijf. Een grote hekel heb ik aan het ritueel, het applaus, de buigingen, de sfeer, de incrowd. En vaak zou ik bij een concert met "moeilijke" mooie of interessante muziek een stuk graag nog een keer willen horen, maar dat is niet mogelijk.
        En popconcerten dan? Daar hoef je niet op tijd stijf stil te gaan zitten, dus dat is een stuk beter. Bewegen, dansen, drinken, roken, praten, in en uitlopen kan gelukkig. Maar daar staat tegenover dat het geluid meestal een soepige brij is, zodat er weinig interessants te horen valt, ook al omdat ik me zowel van binnen ("help wat een kloteherrie") als van buiten (oordopjes) afsluit tegen het martelende geluidsniveau. Tja, veel mensen die zich professioneel met muziek bezighouden wonen dergelijke gelegenheden bij met veredelde oropax; het overige publiek loopt onbeschermd onherstelbare oorbeschadigingen op, doofheid en chronisch gerinkel en gezoem in de oren.
        Geef mij maar cd's. Lekker luisteren op het moment en de plaats die mij uitkomen, rustig, behaaglijk op de bank, of tijdens de afwas, of ijsberend, of dansend. Meezingen, huilen, gek doen, het kan allemaal schaamteloos. Hard of zacht. Iets zo vaak horen als ik wil, en zo steeds meer details horen, en steeds meer vat op het stuk krijgen. En er valt ook veel te horen: nuances, geluidjes, stembuigingen, details die bij popconcerten ontbreken, superieur klankdesign.
        Maar waarom ga ik dan eigenlijk naar concerten? Ik probeer het steeds weer omdat ik een heel enkele keer iets heel moois en spannends hoor: Diamanda Galas, het Orkest van de Achttiende Eeuw, Ani DiFranco, Barbara Hendricks met zware keelontsteking, het Schreck-Ensemble met fluisterende elektronica, en een hele hoop meer... En omdat de ruimtelijke klank van akoestische instrumenten en de geweldige akoestiek van het Concertgebouw met geen enkel opname-apparaat goed vast te leggen is.
        Cd's met orkestmuziek vind ik dan ook meestal niet zo interessant. En studio-producties vind ik meestal veel interessanter dan live-opnames: gelaagder, geraffineerder.
        Maar wat was ik verrast toen ik Dwaallicht hoorde. Een live-opname van een uitvoering van de compositie van Joep Franssens. Vaak vind ik een opname van dit soort instrumentale "klankmuziek"een slap aftreksel van wat ooit live te horen was. Maar nu werd ik meteen in mijn oren gegrepen. Liet de afwas staan. Slurpte de lange bezwerende tonen van het betoverend ademende ensemble op. Ontroerd. Verrast. Verwonderd. En wilde opnieuw luisteren, en opnieuw... en gelukkig kan dat met een cd.

Joep Franssens, Dwaallicht. Uitgevoerd door Reina Boelens, Gerrie de Vries, Delta Ensemble o.l.v. Rutger van Leyden. Amsterdam: Donemus, Composers' Voice CV 84. http://www.donemus.nl/

HANNAH'S HOMEPAGE